16 خرداد 1395, 9:15
همه انسانها، ذاتاً محتاج و نیازمندند اگرچه آنقدر مال داشته باشند که نتوانند حساب کنند. آفریننده‌انسانها هم که از حال آنها با خبر است فرمود: اى مردم! این شمایید كه به خداوند نیاز دارید و (تنها) خداوند، بى‌‌نیاز و ستوده است» [فاطر/15]. همانطور که در این آیه کریمه فرمود، نیاز همه به خداوند است و هر چه غیر خداست بنده‌ای بیش نیست؛ چون در آیه‌ای دیگر فرمود: [اعراف/194] آنهایى را كه غیر از خدا مى‌‌خوانید، بندگانى همچون خود شما هستند. آنها را بخوانید، و اگر راست مى‌‌گویید باید به شما پاسخ دهند(و تقاضایتان را برآورند)».
پس تنها خداست که نیازها را برآورده می‌کند و بیچارگان را چاره‌ساز است (در قرآن کریم می‌فرماید: [نمل/62] آیا آن شریكانی که برای خداوند قرار می‌دهید؛ بهترند یا كسى كه (دعاى) شخص گرفتار را هنگامى كه او را مى‌‌خواند، پاسخ مى‌‌دهد و آسیب و گرفتاریش را برطرف مى‌‌سازد، و شما را جانشینان (روى) زمین قرار مى‌‌دهد؟ آیا با خداى یكتا معبودى هست؟ بسیار اندک متذكّر مى‌‌شوید!».و این یک احساس فطری است که وقتی همه درهای عالم به روى انسان بسته مىشود و از هر نظر درمانده و مضطر مىشود، تنها كسى كه مى‌‌تواند قفل مشكلات را، و درهاى رحمت به روى انسانهای درمانده را بگشاید، تنها ذات پاك خداست و نه غیر او..
اگر به این نیاز، همیشه توجه داشته باشیم دو اثر مثبت، می‌تواند برای ما داشته باشد:اول اینکه: گرفتار کبر و غرور نمی‌شویم و متوجه می‌شویم که هرچه در ظاهر داریم امانت خداوند نزد ماست و از خود چیزی نداریم و در هر حال به خداوند نیاز داریم.و دوم اینکه: دست نیاز به غیر خداوند دراز نمی‌کنیم و طوق بندگی غیر خداوند را بر گردن نمی‌نهیم.
بعد از روشن شدن اینکه انسان در هر حالی به خداوند، نیاز دارد، این می‌ماند که چطور، نیازهایش را از خداوند بخواهد؟ آداب و شرایط دعا، در روایات و کتابهای مختلف بیان شده است و هرچه بتوانیم، این آداب و شرایط را رعایت کنیم به اجابت دعا نزدیکتر می‌شویم.بعضی از اذکار، هم وقتی به این آداب و شرایط، ضمیمه شود تأثیر دعا بهتر می‌شود؛ مانند ذکر «یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ» که در روایتی تأثیر گفتن این ذکر، قبل از دعا را بیان كرده است: امام صادق(علیه‌السلام) در این مورد می‌فرمایند: «إِنَّ لِلَّهِ مَلَكاً یُقَالُ لَهُ إِسْمَاعِیلُ سَاكِنٌ فِی السَّمَاءِ الدُّنْیَا إِذَا قَالَ الْعَبْدُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ سَبْعَ مَرَّاتٍ قَالَ إِسْمَاعِیلُ قَدْ سَمِعَ اللَّهُ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ(سَلْ حَاجَتَكَ) همانا براى خداوند فرشته‌‌اى است كه به او اسماعیل مى‌‌گویند و او در آسمان دنیا ساكن است هرگاه بنده هفت‌بار بگوید یا ارحم الراحمین، اسماعیل مى‌‌گوید: خداوند كه ارحم الراحمین است صدایت را شنید، حاجتت را از او بخواه».و در روایتی دیگر؛ آن حضرت فرمود: «كَانَ أَبِی إِذَا لَجَّتْ بِهِ الحَاجَةُ یَسْجُدُ مِنْ غَیْرِ صَلاةٍ وَ لَا رُكُوعٍ ثُمَّ یَقُولُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ سَبْعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ یَسْأَلُ حَاجَتَهُ ثُمَّ قَالَ مَا قَالَهَا أَحَدٌ إِلَّا قَالَ اللَّهُ تَعَالی هَا أَنَا أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ سَلْ حَاجَتَكَ وقتی حاجتى پدرم را در فشار می‌گذاشت بدون نماز و ركوع سجده می‌كرد سپس هفت‌بار می‌گفت: «یا ارحم الرّاحمین» سپس حاجتش را از خدا مى‌‌خواست، سپس فرمود: هیچ كس هفت‌بار این سخن را نمى‌‌گوید مگر این كه خداوند بلند مرتبه مى‌‌فرماید: بله منم ارحم الرّاحمین حاجتت را بخواه».
همچنین امام صادق(علیه السلام) فرمود: «مَنْ قَالَ: یَا رَبِّ یَا رَبِّ، حَتَى یَنْقَطِعَ نَفَسُهُ قیلَ لَهُُ: لَبَّیْكَ، مَا حَاجَتُكَ؟ کسی که بگوید: یَا رَبِّ یَا رَبِّ، تا نفسش قطع شود به او گفته می‌شود: لَبَّیْكَ، حاجتت چیست؟»
و از امام صادق(علیه السلام) روایت شده در مورد کسی که ده مرتبه بگوید: «یا الله یا الله» به او گفته می‌شود: لبیک بنده من حاجتت را بخواه تا به تو عطا شود.»[7]و آن حضرت در روایتی دیگر فرمود: «مَنْ قَالَ: یَارَبِّ یَاأَللهُ یَارَبِّ یَاأَللهُ، حَتَى یَنْقَطِعَ نَفَسُهُ قیلَ لَهُُ: لَبَّیْكَ، مَا حَاجَتُكَ کسی که بگوید: «یَارَبِّ یَاأَللهُ یَارَبِّ یَاأَلله» تا نفسش قطع شود به او گفته می‌شود: لَبَّیْكَ، حاجتت چیست؟».همچنین در روایتی دیگر فرمود: «لَا یَزَالُ الدُّعَاءُ مَحْجُوباً حَتَّى یُصَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ پیوسته دعا محجوبست (و میانه آن و استجابتش حجاب و پرده‌‌اى حائل است) تا بر محمد و آلش صلوات فرستاده شود (كه آنگاه پرده و حائل برطرف شود)».
البته باید این را هم در نظر بگیریم که دعا به خودی خود، عبادت است و اگر دعایی مستجاب نشود؛ یا در حقیقت دعا نیست، چون دعا به معناى طلب خیر است و بسیارى از خواسته‌‌هاى ما شرّ است نه خیر یا مشابه آن مستجاب مىشود یا اثر دعا در آینده خود انسان یا خانواده و نسل او یا در قیامت نتیجه مى‌‌دهد و فورى مستجاب نمى‌‌شود.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان