بسم الله الرحمن الرحیم
مراقبه، محاسبه
معرفی اجمالی: علامه طباطبایی در آخرین روز ماه ذیحجه سال 1321 هـ.ق در شاد آباد تبریز متولد شد و 81 سال عمر پربرکت کرد، و در صبح یکشنبه 18 محرم الحرام سال 1402 هـ.ق سه ساعت به ظهر مانده رحلت کردند. اجداد علامه طباطبایی از طرف پدر از اولاد حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام و از اولاد ابراهیم بن اسماعیل دیباج هستند، و از طرف مادر اولاد حضرت امام حسین علیه السلام می‌باشند.
در سن پنج سالگی مادرشان، و در سن نه سالگی پدرشان بدرود حیات می‌گویند و از آنها اولادی جز ایشان و برادر کوچکتر از ایشان بنام" سید محمد حسن "کسی دیگر باقی نمانده بود.
تحصیلات و اساتید
سید محمد حسین به مدت شش سال (1290 تا 1296هـ.ش) پس از آموزش قرآن که در روش درسی آن روزها قبل از هر چیز تدریس می‌شد، آثاری چون گلستان، بوستان و ... را فراگرفت.
علاوه بر آموختن ادبیات، زیر نظر میرزا علینقی خطاط به یادگیری فنون خوشنویسی پرداخت.
چون تحصیلات ابتدایی نتوانست به ذوق سرشار و علاقه وافر ایشان پاسخ گوید، از این جهت به مدرسه طالبیه تبریز وارد شد و به فراگیری ادبیات عرب و علوم نقلی و فقه و اصول پرداخت و از سال 1297 تا 1304 هـ.ش مشغول فراگیری دانش‌های مختلف اسلامی گردید.
علامه طباطبایی بعد از تحصیل در مدرسه طالبیه تبریز همراه برادرشان به نجف اشرف مشرف می‌شوند، و ده سال تمام در نجف اشرف به تحصیل علوم دینی و کمالات اخلاقی و معنوی مشغول می‌شوند.
علامه طباطبایی علوم ریاضی را در نجف اشرف نزد آقا سید ابوالقاسم خوانساری که از ریاضی دانان مشهور آن زمان بود فراگرفت.
ایشان دروس فقه و اصول را نزد استادان برجسته ای چون مرحوم آیت الله نائینی(ره) و مرحوم آیت الله اصفهانی(ره) خواندند، و مدت درسهای فقه و اصول ایشان مجموعاً ده سال بود.
استاد ایشان در فلسفه، حکیم متأله، مرحوم آقا سید حسین باد کوبه ای بود، که سالیان دراز در نجف اشرف در معیت برادرش مرحوم آیت الله حاج سید محمد حسن طباطبایی الهی نزد او به درس و بحث مشغول بودند.
و اما معارف الهیه و اخلاق و فقه الحدیث را نزد عارف عالیقدر و کم نظیر مرحوم آیت الله سید علی آقا قاضی طباطبائی(ره) آموختند و در سیر و سلوک و مجاهدات نفسانیه و ریاضات شرعیه تحت نظر و تعلیم و تربیت آن استاد کامل بودند.
رحلت
در صبح یکشنبه 18 ماه محرم الحرام 1402 هـ.ق سه ساعت به ظهر مانده به سرای ابدی شتافتند، و جنازه ایشان را در 19 محرم الحرام دو ساعت به ظهر مانده از مسجد حضرت امام حسن مجنبی علیه السلام تا صحن مطهر حضرت معصومه علیها السلام تشییع می‌کنند، و آیت الله حاج سید محمد رضا گلپایگانی(ره) بر ایشان نماز می‌گذارند و در بالا سر قبر حضرت معصومه علیها السلام دفن می‌کنند.
نامه:
«براى موفق شدن و رسیدن به منظورى که در پشت ورقه مرقوم داشته اید، لازم است همتى برآورده و توبه نموده، به مراقبه و محاسبه بپردزید. به این نحو که؛ هر روزه که طرف صبح از خواب بیدار مى شوید، قصد جدى کنید که هر عملى که پیش آید رضاى خدا،عزاسمه، را مراعات خواهم کرد. آن وقت در هرکارى که مى‌خواهیدانجام دهید، نفع آخرت را منظور خواهید داشت و همین حال را تا شب، وقت خواب، ادامه خواهید داد.
وقت خواب ،چهار - پنج دقیقه‌اى در کارهایى که روزانجام داده‌اید، فکر کرده و یکى یکى از نظر خواهید گذارنید، هر کدام مطابق رضاى خدا انجام یافته،شکر بکنید و هر کدام، تخلف شده استغفار بکنید واین رویه را هر روزادامه دهید. این روش اگر چه در بادى حال، سخت و در ذائقه نفس تلخ مى باشد، ولى کلید نجات و رستگارى است.
و هر شب ،پیش از خواب توانستید سور مسبحات یعنى : سوره حدید و حشر و صف و جمعه و تغابن را بخوانید واگر نتوانستید تنها سوره حشر را بخوانید و پیش از بیست روز از حال اشتغال حالات خود را براى بنده در نامه بنویسید.ان شاءالله موفق خواهید بود ».
منبع:
- فصلنامه حوزه شماره 46
پیامها:
- 1.مراقبه و محاسبه دو عامل اساسی در پیشرفت و موفقیت آدمی هستند.
- 2. مراقبه و محاسبه تاثیر فزاینده در گسترش و کارایی بیشتر یکدیگر دارند. اگر محاسبه‌ای نباشد مراقبه معنا ندارد و از طرف دیگر همواره میزان، مراقبت و رعایت است که مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
- 3.مراقبه یعنی غفلت زدایی، و محاسبه یعنی مسئولیت شناسی و جلوگیری از آن بی حد‌و‌حصر نفس.