فعالیت های علمی محمد اسکافی

ویژگیهاى فتاوایى و اجتهادى

از ویژگیهاى مهم این فقیه آگاه، جرأت در استنباط احکام شرعى و معارف اسلامى بود. او با صراحت لهجه و قاطعیت نظرات خود را مطرح مى کرد. وى در استنباط احکام شرعى ویژگیهایى دارد که به برخى از اینها اشاره مى شود:

1 ـ عمل بر ادلّه عقلى: همانگونه که در کتاب مختلف علامه و سرائر ابن ادریس اشاره شده است، با توجه به اینکه در آن زمان اعتماد بر ادله عقلى در مقام استنباط بین عالمان معمول و متداول نبود، ابن جنید از پیش قراولان این نظریه به شمار مى آید.

2 ـ بنیان نهادن فقه اجتهادى و مبارزه با افکار و آراء اخباریگرى: بعدها افکار و اندیشه هایش مورد هجوم اخباریها قرار گرفت.

3 - عمل بر طبق قیاس منصوص العله.^[13]

4 - بسنده نکردن بر ظاهر الفاظ نصوص و متون احادیث.

5 ـ تلاش جهت دست یابى به مناط حکم در غیر مسائل عبادى، از راه اوصافى که صلاحیت دارند مناط حکم قرار گیرند.

6 ـ داشتن صراحت و قاطعیت در بیان نظرات فقهى.

7 ـ به کارگیرى تعبیرات فنى اجتهادى در مقام بیان احکام: این روش در آن عصر رایج نبود و او تنها فقیهى بود که پس از ابن ابى عقیل، آن را به کار گرفت.^[14]

نوآوریها و جرأت وى موجب شد از مقام بلند اجتماعى او در میان علما کاسته، کتابهایش متروک و فضائل و خدماتش نادیده انگاشته شود، در حالى که همه علما و فقهاء اعتراف دارند ابن جنید پایه گذار فقه اجتهادى شیعه است و وجود حوزه اجتهاد به گونه علمى و فنى در حوزه هاى شیعه مرهون تلاش علمى اوست.

منبع:فرهیختگان تمدن شیعه