دستورالعمل هاى اخلاقى ـ عرفانى
شیخ حسنعلى اصفهانى، با این که در کمال تواضع و فروتنى، پیوسته از دادن دستورالعمل به صورت مستقیم پرهیز مى کرد، ولى به گفته خودش، گاهى از جهت وظیفه و نبود دیگران، آن هم براى نزدیکانى چون فرزندش و یا سادات ـ به علت احترامى که براى آنها قائل بود ـ خواسته آنان را اجابت مى کرد و توصیه اى مى فرمود که به برخى از آنها اشاره مى کنیم:
در جواب نامه هاى یکى از سادات دزفول مى نویسد:
«مکرر به شما عرض شد که این عرایض بنده از من نیست بلکه از شخص بزرگى است که به نیّت او مى گویم:
1. پیامبرى در مناجات عرض کرد: ربّ أین الطّریق الیک یعنى پروردگارا! ره به سوى تو کدام است؟ خطاب رسید: دع نفسک و تعال یعنى نفس خویش را رها کن و بیا.
2. از اوایل تکلیف که مأمور به صوم ایّام البیض و قرائت آیه «قل انمّا» شدم و در این سه روز سه هزار مرتبه بر این قلب قاسى آیه «فمن کان یرجو لقاء ربّه فلیعمل عملاً صالحاً» قرائت مى شد، تاکنون هواى ملاقات از سر حقیر بیرون نرفته، باید ترک دنیادارى نمود لعل الله یحدث بعد ذلک امراً.
3. تا آنجا که مى توانید در امر نماز اوّل وقت و حضور قلب در نماز و تلاوت چند آیه از قرآن با تدّبر در معانى آن در سحرها مداومت نمایید.
4. عمده نظر در دو مطلب است یکى غذاى حلال، دوم توجّه به نماز و اصلاح آن. اگر این دو درست باشد، باقى درست است.
5. عمده همّ حقیر، اصلاح قلب است و ذکر یا حىّ یا قیوّم سحرگاه، براى همین است.
6. بین الطّلوعین را به چهار قسمت تقسیم کنید یکى اذکار و تسبیح، دیگرى ادعیه، سوم قرائت قرآن و بالاخره فکرى در اعمال روز گذشته. اگر موفق به طاعتى بوده اید، شکر کنید و اگر خداى ناکرده ابتلا به معصیتى یافته اید، استغفار کنید.
7. دیگر آنکه هر روز صدقه دهید ولو به وجه مختصر.
8. شب ها قدرى در بى اعتبارى دنیا و انقلاب آن فکر کنید و ملاحظه کنید که دنیا با اهل دنیا چگونه سلوک مى کند.
9. امر بفرمایید به تدّبر و تفکّر در آیات آخر سوره مبارکه فرقان که با این آیه شروع مى شود «وعباد الرّحمن الذّین یمشون على الأرض هونأ و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاماً» ببینید که خداوند اشخاص را که به خود نسبت داده است، صفاتشان را چگونه بیان مى کند.
10. هر قدر بتوانید، خود را به آداب مؤدّب نمایید.
11. به هر نحوى که باشد، وصیّت خدا و پیامبر(صلى الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام) و مشایخ کرام را که تقوى باشد، از دست ندهید.
12. همانطور که مسایل طهارت و شکیات و سهویات و قرائت باید پیش اهلش درست شود، عقاید نیز به طریق اولى چنین است».[23]
منبع:فرهیختگان تمدن شیعه