نیت اعتکاف
8- اعتکاف، همانند سایر عبادات ، باید با نیت و قصد قربت باشد و هرگونه ریا و خودنمایى و قصد غیرالهى آن را باطل مى‌کند.
9- در نیت اعتکاف، قصد وجه شرط نیست؛ یعنى لازم نیست قصد کند که اعتکاف واجب است یا مستحب.
10- کسى که بخواهد در نیت اعتکاف، قصد وجه کند، در اعتکاف واجب نیت وجوب و در اعتکاف مستحب ، نیت استحباب مى‌کند و واجب بودن اعتکاف در روز سوم ضررى ندارد، هر چند بهتر است که از روز سوم نیت وجوب کند.
11- از آغاز تا پایان اعتکاف، باید با نیت و قصد قربت باشد، بنابراین اگر به همین قصد ، اعتکاف را شروع کند صحیح است، همچنین اگر به قصد اینکه فردا معتکف شود به مسجد برود و از اول وقت (طلوع فجر) در آنجا باشد صحیح است.
12- س: زمان نیت اعتکاف چه وقتى مى‌باشد؟ و آیا اول شب مى‌شود نیت کرد؟
آیت الله تبریزى : زمان نیت اعتکاف، وقت شروع اعتکاف است که طلوع فجر مى‌باشد و با استمرار نیت اول شب هم مانعى ندارد.
13- س : آیا در اعتکاف نیازى به قصد نمودن عبادات دیگر هم هست؟
آیت الله صافى: احتیاط مستحب است .
آیت الله مکارم: قصد عبادت دیگرى در آن شرط نیست .
آیت الله بهجت: ظاهراً معتبر است در اعتکاف منضم شدن قصد عبادت دیگرى که خارج از اوست.
14- س : آیا تجدید نیت در روزسوم اعتکاف مستحب لازم است؟
آیت الله صافى: بهتر است که تجدید نیت وجوب نماید.
آیت الله بهجت: تجدید نیت در روزسوم لازم نیست، گرچه احوط است.
آیت الله مکارم : تجدید نیت لازم نیست.
نیابت در اعتکاف
15- انسان مى‌تواند اعتکاف را براى خود یا براى دیگرى بجاى آورد. به قسم دوم ، اعتکاف نیابتى گفته مى‌شود.
16- اعتکاف به نیابت میت بى‌اشکال است ولى به نیابت از انسان زنده، بنابر احتیاط به قصد رجاء ، اشکال ندارد. پس به طور خلاصه مى‌توان در این بخش اعتکاف را اینگونه تقسیم کرد:
(آیت الله گلپایگانى : اعتکاف به نیابت از زنده بنابر احتیاط واجب صحیح نیست .
آیت الله مکارم : اعتکاف به نیابت از دیگرى ، زنده یا مرده، به قصد رجاء اشکال ندارد.
حکم اعتکاف به نیابت از زنده در فتاواى حضرت آیت الله صافى ذکر نشده است .)
اعتکاف
1- براى خود
2- براى دیگران : ( به نیابت از میت ---- به نیابت از زنده )
یادآورى :
گرچه روزه به نیابت از انسان زنده صحیح نیست ولى روزه گرفتن در اعتکاف مانند نماز براى طواف است که به تبع عمل دیگر لازم مى‌شود و همچنانکه طواف و نماز آن به نیابت زنده‌ها صحیح است اعتکاف و روزه آن نیز صحیح است .
17- اعتکاف به نیابت از دو یا چند نفر، صحیح نیست، ولى مى‌تواند اعتکاف را به نیت خود بجا آورد و ثواب آن را به دیگران اهدا کند، خواه یک نفر باشد یا چند نفر، زنده یا مرده.
18- س: آیا اعتکاف را به نیابت از کسى که مرده است و یا به نیابت از کسى که زنده است مى‌توان انجام داد؟
آیت الله تبریزى : به نیابت از میت مانعى ندارد ولى به نیابت از حى (زنده) اشکال دارد.
عدول از نیت اعتکاف
19- عدول از اعتکافى به اعتکافى دیگر جایز نیست، و فرقى نیست که هر دو واجب باشد، مثلاً از اعتکاف استیجارى به نذرى، یا هر دو مستحب، مثلاً از اعتکاف براى خود به اعتکاف نیابتى تبرعى یا یکى واجب و(اعتکاف استیجارى = اعتکافى که براى دیگرى با دریافت مزد انجام مى‌دهد.) دیگرى مستحب، مثلاً از ابتدا به نیت اعتکاف نذرى در مسجد مانده و در روز دوم نیت را از نذر به استحباب برگرداند.(تبرعى = داوطلبانه و بدون دریافت مزد)
20- عدول از نیابت شخصى به نیابت از شخص دیگر جایز نیست، مثلاً دو روز به نیابت «على» معتکف بوده و روز سوم به نیابت از «حسن» اعتکاف کند.
21- اگر قصد داشته که اعتکاف را براى خودش انجام دهد، پس از شروع نمى‌تواند نیت را بر گرداند ، و به نیابت از دیگرى به اتمام برساند، همچنانکه عکس این نیز جایز نیست.