11 بهمن 1386, 0:0
کلمات کلیدی : عاشورا، امام حسین، قیام،تحریف
نویسنده :دکتر محسن الویری
از جمله ابهامات حادثه عاشورا دو وجه تاریخی و اجتماعی آن است. با توجه به این که در خصوص حادثه عاشورا مطالب فراوان و آثار زیادی وجود دارد و زمان زیادی از این حادثه می‌گذرد، اما همچنان این واقعه عظیم با ابهامات و پرسش‌هایی روبه‌روست.
در چند دهه قبل روشنگری‌های حضرت امام خمینی (ره) باعث بازخوانی واقعه عاشورا و کنار رفتن بسیاری از زنگارها و لایه‌های پوشاننده قیام عاشورا شد، اما در دهه‌های اخیر مجدداً شاهد بازگشت برخی از خرافات هستیم که قرن‌ها بر سیمای عاشورا نشسته بود. بنابراین بنا بر فرموده مقام معظم رهبری، باید نگه‌داری واقعه عاشورا از آفات و آسیب‌ها را مورد توجه قرار داد.
به عنوان پاسداشت قیام عظیم سیدالشهدا (ع) شناخت و فهم آفت‌ها و تلاش برای زدودن آن، وظیفه کسانی است که دغدغه کار فرهنگی دارند. حفظ و پاسداری قیام عاشورا، مورد تأکید بسیاری از عالمان دین در طول تاریخ است. در ایران پس از سال‌ها مجاهدت در مقابله با آفت‌ها و آسیب‌های قیام عاشورا، زنگارها کنار رفت و سیمای حقیقی آن نمایان شد و حرکت بزرگ و تاریخی ایران را رقم زد.
مراسم عزاداری امام حسین (ع) حرکت اجتماعی و ریشه‌دار نزد گروهی از مسلمانان پیرو مکتب اهل بیت(ع) است، که این حرکت اجتماعی در طول ایام تحت تأثیر عواملی دستخوش آسیب شده است.
محیط فیزیکی، سازمان اجتماعی، عوامل فرهنگی، تضاد اجتماعی، نخبگان و جمعیت از جمله عوامل مؤثر در دگرگونی‌های اجتماعی هستند. عزاداری برای امام حسین(ع) نیز به عنوان یک حرکت اجتماعی همواره دستخوش تغییراتی بوده که برخی از این تغییرات همراه با آفت و آسیب بوده است.
فاصله گرفتن وضعیت موجود عزاداری‌ها از وضعیت مطلوب از جمله آسیب‌ها و آفت‌هاست. آموزه‌های صحیح ائمه، روایات، سیره معصومان و اهداف و کارکردهایی که ائمه بیان کرده‌اند، وضیعت مطلوب است که هر چقدر از این وضعیت فاصله باشد، به همین اندازه آسیب‌های عزاداری‌ها بیشتر می‌شود. ذکر اخبار جعلی، درک اقلی، برداشت فرقه‌ای، شکل‌گرایی و نمادگرایی، ظهور پدیده غلو و پناه بردن به فضای مجازی همانند سی‌دی‌های مداحی از جمله مصادیق تحریفات است. تحریفات عاشورا قطعاً تنها تحریفات فنی و مربوط به گزارش عاشورا نیست، بلکه این تحریفات در جنبه‌ی متن و مناسک مربوط به عاشورا نیز قابل توجه و بررسی است. گرچه امام حسین (ع) و یارانش در مقیاس کوچکی از وضعیت اقلیمی و جغرافیایی قرار داشتند، اما تمام شاخصه‌های یک امت و جامعه کمال یافته را در خود داشتند که جبنه شهادت‌طلبی آن بیشتر از جنبه‌های دیگر بروز و ظهور پیدا کرد.
درس‌های عاشورا تنها به وجه ظلم‌ستیزی آن محدود نمی‌شود. روابط اجتماعی، نظام خانواده، آزادی رفتار و عقیده، تعامل سیاست، فرهنگ و اقتصاد در یک جامعه‌ی دینی و رقم زدن سرنوشت، از درس‌های واقعه عاشورا نه تنها برای شیعیان و مسلمانان بلکه برای همه بشریت است.
جاذبه‌های تراژیک، احساسی و عاطفی عاشورا، مبدل گشتن قیام امام حسین (ع) به وجهی از زندگی اجتماعی، برداشت نادرست از توصیه‌های ائمه در خصوص قیام امام حسین(ع)، مبدل گشتن بزرگداشت امام حسین(ع) به منبع ارتزاق، مدیریت نشدن فناوری اطلاعات، تسامح در ادله سنن، دست‌های خارجی، ضعف‌های موجود در نظام تبلیغ دینی و نظام رسانه‌ای کشور و . . . از زمینه‌های ایجاد تحریفات عاشورا هستند.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان