دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

عتبة بن ابی سفیان

No image
عتبة بن ابی سفیان

كلمات كليدي : تاريخ، امويان، رمله بنت ابي سفيان، ابوسفيان، عتبة بن ابي سفيان، معاويه

نویسنده : محمد محمدي

عتبة بن أبى‌سفیان بن حرب بن أمیة، برادر تنی معاویه بود.[1] مادر او هند دختر عتبه بن ربیعه بن عبد شمس بود. هند از روسپیان معروف مکه بود. در جنگ بدر، پدرش عتبه و برادرش شیبه و پسرش حنظله به دست دلاوران بنی‌هاشم هم‌چون علی بن ابی‌طالب و حمزه سیدالشهدا به قتل رسیدند. او این کینه را داشت و قسم یاد کرد که انتقام آن را از پیامبر(ص) بگیرد.[2]

عتبه در زمان حضرت پیامبر(ص) به دنیا آمد[3] و در زمان عمر عامل کنانه شد.[4] عتبه بیشتر عمر خود را کنار برادرش به عنوان مشاور سپری کرد و بعد از به خلافت رسیدن برادرش از یاران و حاکمان او شد. در جنگ جمل، به یاری عایشه شتافت و پس از جنگ به مدینه گریخت.[5] عتبه در جنگ صفین با برادرش معاویه بود و در آن‌جا با سخنان تند خود امویان را علیه حضرت علی(ع) بر می‌انگیخت و آن‌ها را به خاطر این‌که انتقام جنگ بدر را از علی(ع) نگرفته‌اند، سرزنش می‌کرد.[6] او در دوران حکومت برادرش چند صباحی ولایتمدار مدینه شد و مدتی نیز از طرف معاویه امیر حاج بود.[7] هم‌چنین معاویه او را به امارت بصره منصوب کرد؛ اما بلافاصله او را عزل کرد.[8] عتبه بعد از عزل عبدالله پسر عمروعاص، که بعد از مرگ پدرش حاکم مصر شده بود‌، از طرف معاویه زمامدار مصر شد[9] و در سال 44 هجری[10] و به نقلی در سال 43(ه.ق)[11] در مصر مرد و در همان جا دفن شد، به گفته مورخان او خطیب ترین فرد از خاندان بنی امیه بود. 12

[1]. أبو عمر، یوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر (م 463)؛ تحقیق على محمد البجاوى، الاستیعاب فى معرفة الأصحاب، بیروت، دار الجیل، ط الأولى، 1412/1992، ج3، ص1026.

[2]. الاستیعاب، ج 4، ص 424 و الجزرى، عز الدین بن الأثیر أبو الحسن على بن محمد (م 630)؛ أسد الغابة فى معرفة الصحابة، بیروت، دار الفکر، 1409/1989، ج 7، ص 293.

[3]. الاستیعاب، ج‌3، ص 1026 .

[4]. طبرى، محمد بن جریر (م 310)؛ ترجمه ابو القاسم پاینده، تاریخ طبرى، تهران، اساطیر، چاپ پنجم، 1375، ج‌5، ص 2056.

[5]. أسدالغابة، ج‌3، ص 456.

[6]. منقرى، نصر بن مزاحم (م 212)؛ ترجمه پرویز اتابکى، پیکار صفین، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، چاپ دوم، 1370ش، ص 558.

[7]. تاریخ‌طبری، ج‌7، ص 2887 و یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب ابن واضح (م بعد 292)؛ ترجمه محمد ابراهیم آیتى، تاریخ یعقوبى، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى، چاپ ششم، 1371ش، ج‌2، ص 174.

[8]. عز الدین على بن اثیر (م 630)، ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خلیلى، کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، 1371ش، ج‌10، ص 266.

[9]. تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبد المحمد آیتى، العبر ابن خلدون، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ اول، 1363، ج3، ص 421.

[10]. همان، ص 456.

[11]. الاستیعات، ج3، ص 1026 و اسد الغابة، ج3، ص 456.

مقاله

نویسنده محمد محمدي

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

Powered by TayaCMS