دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اهمیت کوفه در تاریخ شیعه

No image
اهمیت کوفه در تاریخ شیعه

اهميت كوفه، تاريخ شيعه

علی نیك بخت

شهر کوفه یکی از موثرترین و مهمترین شهرهای تاریخ اسلام است. عجیب شهری که هزار رنگ به خود گرفته است و خاطرات تلخی را برای شیعه رقم زده است. امروزه شعار‌های بسیاری درباره شهر کوفه و مردم آن وجود دارد. اما سوال از اینکه چرا شهر کوفه از اهمیتی این چنین برخوردار شده است، معمولا مغفول می‌ماند. اهمیت این شهر باعث تاثیرگذاری اش در تاریخ اسلام شده است. شاید همین تاثیرگذاری زیاد و عدم استفاده صحیح از آن باعث شد تا زخم عمیقی در سینه شیعیان بازکند. ما شیعیان حداقل در مورد دو امام یعنی حضرت علی (ع) و امام حسین(ع) از شهر (مردم) کوفه ضربه خورده ایم. در ذیل به بیان چندی از عوامل اهیمت این شهر و شهرت آن می‌پردازیم. ‌

1- حضور سربازان: پس از وفات پیامبر گرامی اسلام و گسترش اسلام در جهان، سربازان بسیاری در سپاه اسلام حضور داشتند. اما نکته مهم آنجاست که این سربازان در سرتاسر وسعت جغرافیای اسلام به صورت یکنواخت گسترده نبودند. چندی از شهر‌ها که در بعضی اخبار هفت شهر ذکر شده است، سربازهای بیشتری داشت. به همین خاطر است که این شهرها برای اغلب حاکمان یا مدعیان حکومت از اهمیت استراتژیک برخوردارند. شهرهایی مانند بصره، کوفه، حمص، اسکندریه و ... جزء شهرهای جند (سرباز ساز) هستند.

گفته می‌شود شهر کوفه در زمان حضرت علی(ع) چیزی بالغ بر بیست هزار سرباز داشت. علاوه برآنکه این شهر پر از سرباز بود، به علت وسعت بلاد تحت پوشش آن (تا سرحدهای هند گسترده شده بود) سربازانی از بلاد دیگر نیز در این شهر سکنی گزیده بودند. به طور مثال شاید حدود سه هزار تن از سربازان این شهر ایرانی و عجم بودند. چند سال بعد سلیمان بن صرد از بزرگان کوفه از سر احتجاج به امام حسن(ع) می‌گوید: با اینکه کوفه صد هزارشمشیر زن داشت، پس چرا بازهم صلح کردید؟ البته نمی‌توان به این سخن سلیمان استناد کرد چرا که ممکن است این عدد صد نشانه کثرت باشد و دلالت بر تعداد دقیق سربازان نکند. شاهد دیگر آنکه پس از آنکه امام حسین(ع) حضرت مسلم را برای تحقیق به شهر کوفه فرستادند، ایشان طی نامه‌ای امام را به کوفه خواندند. همراه با نامه مسلم، مردم کوفه نیز نامه‌ای فرستادند و به امام گفتند کوفه با صد هزار شمشیرزن منتظر توست، در حرکت به سوی کوفه تعجیل کن! بازهم ممکن است این عدد صد نماد کثرت باشد اما آنچه مسلم است آن که شهر کوفه حداقل بیست هزار سرباز داشت، که این تعداد در آن زمان می‌توانست سرنوشت اسلام را تغییر دهد. ‌

2- محبت اهل بیت: خصوصا بعد از ولایت حضرت علی(ع) به مرکزیت کوفه بسیاری از مردم کوفه عاشق زهد و عدالت علی(ع) و خاندان او شده بودند. گرچه وفا در برهه‌هایی از تاریخ بین مردم کوفه جای خود را به ترس و جاه طلبی می‌دهد ولی نمی‌توان از محبت قلبی مردم کوفه به اهل بیت چشم پوشی کرد. شاهد آنکه هنگامی که امام حسین(ع) به سوی کوفه حرکت می‌کردند بسیاری از محبان اهل بیت ایشان را از این مقصد بازداشتند. آنها می‌گفتند مردم کوفه قلب‌هایشان با شما و شمشیرهایشان علیه شماست. فرزدق به امام گفت: قلوبهم معک! اما دلیل آنکه امام حرکت خود را به سوی این شهر ادامه دادند، مسئولیتی بود که با خواست مردم بر عهده ایشان قرار گرفت. امام حسین(ع) نیز مانند پدرش علی(ع) هنگامی که خواست مردم را مبنی بر سرپرستی امامی معصوم می‌بیند وظیفه خود را لبیک گفتن به بیعت مردم می‌بیند. برای تقویت ادعایمان شاهد دیگری بر محبت مردم کوفه به اهل بیت می‌آوریم. نقل است که حضرت مسلم در شهر کوفه هجده هزار یا به نقلی چهل هزار امضا را برای دعوت امام جمع کرد. این نشانگر کثرت محبین ایشان در شهر کوفه است. اما بیعت شکنی مردم کوفه ریشه در ضعف ایمان آنها داشت. اگر مردم کوفه بر بیعتشان با امام حسین(ع) وفادار می‌ماندند، ای بسا تغییرات بزرگی در تاریخ اسلام و خصوصا شیعه شاهد بودیم. قضای الهی آن گونه بود که کوفیان از این آزمون الهی شکست خورده بیرون بیایند و امام سوم شیعیان در دشت کربلا به دست ظالمان کشته شوند. ‌از آن پس بود که کوفه به عنوان نمونه‌ای برای عدم وفای به عهد زبانزد خاص و عام شد. امروزه که دیگر این شهر آن گونه که قبلا بود دیگر وجود ندارد و نسل‌های بسیار از آن زمان گذشته است، باز هم آن شقاوت در ذهن‌ها باقی است. لکه ننگ عمل زشت مردم این شهر در این جغرافیا تا ابد بر پیشانی آنها خواهد ماند. کسانی که به نوعی بر ریخته شدن خون ثار الله و حضور ظالم رضایت دادند، تقدیری بهتر از این نخواهند داشت.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

خطبه 236 نهج البلاغه : ياد مشكلات هجرت

خطبه 236 نهج البلاغه موضوع "ياد مشكلات هجرت" را مطرح می کند.
No image

خطبه 237 نهج البلاغه : سفارش به نيكوكارى

خطبه 237 نهج البلاغه موضوع "سفارش به نيكوكارى" را بررسی می کند.
No image

خطبه 238 نهج البلاغه بخش 1 : وصف شاميان

خطبه 238 نهج البلاغه بخش 1 موضوع "وصف شاميان" را مطرح می کند.
No image

خطبه 240 نهج البلاغه : نكوهش از موضع گيرى‏ هاى نارواى عثمان

خطبه 240 نهج البلاغه موضوع "نكوهش از موضع گيرى‏ هاى نارواى عثمان" را بررسی می کند.
No image

خطبه 241 نهج البلاغه : تشويق براى جهاد

خطبه 241 نهج البلاغه به موضوع "تشويق براى جهاد" می پردازد.

پر بازدیدترین ها

No image

خطبه 228 نهج البلاغه : ويژگى‏ هاى سلمان فارسى

خطبه 228 نهج البلاغه موضوع "ويژگى‏ هاى سلمان فارسى" را مطرح می کند.
No image

خطبه 27 نهج البلاغه بخش 3 : مظلوميّت امام عليه السّلام، و علل شكست كوفيان

خطبه 27 نهج البلاغه بخش 3 به تشریح موضوع "مظلوميّت امام عليه السّلام، و علل شكست كوفيان" می پردازد.
No image

خطبه 51 نهج البلاغه : فرمان خط شكستن و آزاد كردن آب فرات‏

خطبه 51 نهج البلاغه موضوع "فرمان خط شكستن و آزاد كردن آب فرات‏" را بررسی می کند.
No image

خطبه 156 نهج البلاغه بخش 4 : خبر از فتنه‏ ها و شهادت خويش

خطبه 156 نهج البلاغه بخش 4 موضوع "خبر از فتنه‏ ها و شهادت خويش" را بیان می کند.
Powered by TayaCMS