دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

امتداد زمانی (بعد چهارم)

No image
امتداد زمانی (بعد چهارم)

كلمات كليدي : حركت، زمان، بعد ، ابعاد سه گانه، بعد چهارم، جسم تعليمي، امتداد زمان

نویسنده : حسن رضايي

بعد در فارسى دورى و از نظر لغوی در مقابل قرب است. نزد قدما به معنى کوتاه‌ترین فاصله بین دو چیز است. در میان قدما آنها که به خلأ معتقد بودند بعد را به عنوان امتداد مجرد از ماده و قائم به خود تصور مى‌کردند. و آنها که منکر خلأ بودند بعد را قائم به جسم مى‌دانستند. متکلمان بعد را عبارت از امتداد موهومى مى‌دانستند که آن را متکى به جسم یا قائم به خود فرض مى‌کردند و آن را داراى خاصیتى مى‌دانستند که به موجب آن جسم مى‌توانست آن را اشغال کند.

ابعاد سه گانه عبارت است از طول و عرض و عمق. امتداد اول را طول گویند. امتداد دوم را که با قطع امتداد اول یک زاویه قائمه مى‌سازد عرض گویند. امتداد سوم را که بر حد مشترک طول و عرض با زاویه قائمه فرود آید عمق گویند. آنچه داراى یک بعد( طول) است خط آنچه داراى دو بعد( طول و عرض) است سطح و آنچه داراى ابعاد سه گانه است جسم تعلیمى( حجم) نامیده مى‌شود.[1] در اجسام متحرک علاوه بر این ابعاد سه گانه ، بعد چهارمی نیز وجود دارد که امتداد و گستردگی در زمان است و به واسطه متحرک بودن بر ان عارض می شود.نسبت زمان به حرکت و رابطه ان دقیقا شبیه نسبتامتداد جسم تعلیمی(حجم) به جسم است. [2]یعنی همانگونه که جسم طبیعی جوهری است که در سه جهت امتداد دارد ، اما مقدار این امتداد و اندازه ان نامعین است و هیچ اقتضایی نسبت به حجم خاصی ندارد و نسبت به همه حجم ها یکسان می باشد و این جسم تعلیمی است که بر ان عارض گشته و مقدار امتداد انرا مشخص می کند حرکت نیز یک وجود ممتد و کشش دار است اما مقدار امتدادش نامعین است و ذاتا اقتضایی نسبت به یک امتداد خاص ندارد و زمان به عنوان یک کمیت نا پیوسته بر ان عارض گشته واندازه امتداد انرا مشخص می کند.[3]

همانطور که مبدا و منتهی حرکت به عنوان اغاز کنند و پایان دهنده حرکت هستند، موضوع حرکت، پذیرنده و قبول کننده است و مسافت، تعیین کننده مقدار حرکت است، این سوال مطرح می شود که زمان چه رابطه ای با حرکت دارد. پاسخ این است که هر حرکتی منطبق بر زمان است و زمان بعدی برای ان می باشد؛ یعنی همانطور که جسمی که در مکانی وجود دارد به یک نحوی منطبق بر ان می باشد هر حرکتی که محقق می شود بر قسمتی از زمان انطباق دارد[4]. بدین صورت که حرکت، موضوع زمان است و زمان بر ان عارض می گردد زیرا هرگاه حرکتی در خارج محقق شود زمان نیز که کمیتی گذرا است ثبوت می یابد و هرگاه حرکتی زائل شود، زمان ان نیز از بین می رود و وجودی ندارد.[5] پس همانطور که هر جسمی در درون خود امتدادی گایدار دارد، هر حرکتی نیز در درون خود دارای امتدادی پایدار وسیال است که زمان نامیده می شود و همانطور که به تعداد اجسام ، امتداد پایدار وجود دارد ، به تعداد حرکان نیز زمان وجود دارد.[6]

هر حرکتی دارای زمان است و یا به عبارتی بهتر، هر حرکتی در درون خود زمنی خاص به خود را دادر و به همین علت است که زمان هر حرکتی ، عین وجود ان حرکت است نه بیرون از ان و مستقل از ان. ممکن است که سوال شود که این زمان، همان زمانی است که مختص به هر حرکتی است ولی زمانی که به گستره ازل تا ابد است، از این قاعده بیرون است و ان زمان مشترک در میان حرکات است. ولی این پنداری نادرست است و اینطور نیست که ما دو زمان داشته باشیم؛یک زمانی که گستره اش از ازل تا ابد است و هر حرکتی که روی می دهد بر قطعه ای از ان انطباق یاقته باشد و این زمان مشترک میان همه حرکت ها باشد و دیگر، زمانی که مختص به هر حرکت باشد.[7] بلکه هر حرکت که روی می دهد ، در حقیقت در طول یک زمان گسترده روی میدهد و ان زمان نیز بعد حرکات است نه اینکه ان زمان مشترک میان حرکات باشد و مستقل از حرکات باشد وزمانی که بعد حرکت است، زمان مختص به هر حرکت باشد و این جداسازی میان زمانها پندار و توهمی بیش نیست و زمان مختص به هر حرکت امری جدا از زمان گسترده ازلی و ابدی نیست.[8]

مقاله

نویسنده حسن رضايي

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 16 (پاسخ حضرت زهرا(س) به ابوبکر)

در این بخش متن سخنرانی با عنوان شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 16 (پاسخ حضرت زهرا(س) به ابوبکر) در موضوع شرح خطبه فدكیه آورده شده است.
No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 15 (پاسخ ابوبکر)

در این متن به شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 15 (پاسخ ابوبکر) با موضوع شرح خطبه فدكیه پرداخته شده است.
No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیها السلام 12 (سخن حضرت(س) با انصار)

در این بخش متن سخنرانی با عنوان شرح خطبه حضرت زهراعلیها السلام 12 (سخن حضرت(س) با انصار) در موضوع شرح خطبه فدكیه آورده شده است.
No image

شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها 10(غصب فدک)

در این متن به شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها 10(غصب فدک) با موضوع شرح خطبه فدكیه پرداخته شده است.
No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 9 (فتنه سقیفه)

در این متن به شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 9 (فتنه سقیفه) با موضوع شرح خطبه فدكیه پرداخته شده است.

پر بازدیدترین ها

No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام8 (توجّه مردم به رفاه و راحت‏ طلبی)

متن سخنرانی شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام8 (توجّه مردم به رفاه و راحت‏ طلبی) در موضوع شرح خطبه فدكیه در این بخش قرار دارد.
No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 16 (پاسخ حضرت زهرا(س) به ابوبکر)

در این بخش متن سخنرانی با عنوان شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام 16 (پاسخ حضرت زهرا(س) به ابوبکر) در موضوع شرح خطبه فدكیه آورده شده است.
No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام3 (شهادت بر وحدانیت خداوند)

در این بخش متن سخنرانی با عنوان شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام3 (شهادت بر وحدانیت خداوند) در موضوع شرح خطبه فدكیه آورده شده است.
No image

شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام5 (وضع مردم قبل از بعثت پیامبرص)

در این متن به شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام5 (وضع مردم قبل از بعثت پیامبرص) با موضوع شرح خطبه فدكیه پرداخته شده است.
No image

شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام2 (حمد الهی و شکر نعمتها)

متن سخنرانی شرح خطبه حضرت زهراعلیهاالسلام2 (حمد الهی و شکر نعمتها) در موضوع شرح خطبه فدكیه در این بخش قرار دارد.
Powered by TayaCMS