اعداد Numbers

كلمات كليدي : اعداد، سفر چهارم تورات، عهد عتيق، عهد قديم، كتاب مقدس،نسل كشي هاي بني اسرائيل

نویسنده : هادی جهانگشای

سفر اعداد، کتاب چهارم از پنج کتاب موسی است.[1] نام انگلیسی کتاب از ترجمه سپتواجنت(ترجمه یونانی عهد عتیق) و بر اساس دو سرشماری موجود در باب‌های اول و 26ام ریشه گرفته است. عنوان عبری کتاب[2] بیشتر توصیف محتوای کتاب است. بر طبق اعتقاد سنتی کلیسا این کتاب به موسی نسبت داده شده؛ علت این انتساب بر اساس عباراتی که موسی را به عنوان نویسنده معرفی می‌کند، می‌باشد؛ که موسی به فرمان خداوند سفرهای ایشان را بر حسب منازل ایشان(بنی‌‌اسرائیل) نوشت(2:23).[3] حتی اگر پنج کتاب اول کتاب مقدس نویسنده واحدی داشته باشند،[4] ضرورتی ندارد که موسی را نویسندۀ تمام قسمت‌های کتاب اعداد به حساب آوریم. برای مثال به سختی می‌توان ادعا کرد که حلم موسی از زبان شخص وی وصف شده باشد(12:3).[5]

محتوای کتاب

کتاب اعداد شرح دوران 38 سال سرگردانی بنی‌‌اسرائیل در بیابان بعد از عقد پیمان در سینا است.[6] این کتاب از غرغر و شکایت و یاغیگری قوم اسرائیل و به دنبال آن داوری خدا سخن می‌گوید. قومی که توسط خداوند از بردگی در مصر رهایی یافته و با او در کوه سینا پیمان بسته‌اند به جای نشان دادن عکس‌العملی همراه با ایمان، سپاسگذاری و اطاعت، با بی‌ایمانی و ناسپاسی، بارها نسبت به او یاغی‌گری کردند.

این عمل بنی‌‌اسرائیل نسبت به خدا در امتناع آنها از اطاعت خدا برای فتح کردن کنعان به اوج رسید(باب14). به همین علت تمام آنانی که از اسارت مصر رهایی یافته بودند نتوانستند وارد سرزمین وعده شوند. فقط نسل جدید توانستند مطابق وعده خدا وارد سرزمینی بگردند که خدا از همان ابتدا به آنها بخشوده بود.[7]

در کتاب اعداد بسیاری از قوانین مربوط به قوم و کاهنین، شبیه کتاب‌های خروج، لاویان و تثنیه آمده است. قوانین مربوط به وفاداری زناشویی(باب 5)، نذیره(باب 6) و قربانی‌ها(باب 15)، جزو محتویات آن می‌باشد. در دایرةالمعارف کتاب مقدس آمده است: اگر چه کتاب اعداد شرح سرگردانی بنی‌‌اسرائیل در بیابان است اما بیشتر از اهمیت الهیاتی برخوردار است. در سال اول رهایی از مصر، بنی‌اسرائیل در کوه سینا با خداوند عهد بستند که در پادشاهی خدا، قوم او باشند؛ خداوند خیمه پادشاهی(خیمه اجتماع) خود را بین آنان بر پا کرد. تا به اینجا شرح داستان خروج است. ماجرای کتاب اعداد از آنجا آغاز می‌گردد که بنی‌اسرائیل در یک اردوگاه نظامی سازمان‌دهی می‌شود. بعد از ترک سینا، بنی‌اسرائیل به عنوان لشکر فاتح فرماندهی می‌شود تا پادشاهی خود را در سرزمین موعود در میان سایر امت‌ها برقرار کند.[8]

آیات 11 تا 13، باب 19با هم تناقض نسبی دارند در این آیات آمده که جسد مرده‌ای را لمس کند اگر روز سوم خود را به آن پاک نکند روز هفتم هم پاک نخواهد بود. در آیات بعدی می‌گوید تا آب تنزیه بر او پاشیده نشود، پاک نمی‌شود و نجاستش بر وی باقی خواهد ماند.

در باب 21 نسل‌کشی اسرائیل را بیان می‌کند؛ پس خداوند دعای اسرائیل را مستجاب فرموده کنعانیان را تسلیم کرد و ایشان شهرهای آنها را بالکل هلاک ساختند.(21:3).[9] در همین باب سفر اسرائیل به مواکب و فتح سرزمین اموریان را می‌آورد. در آخر همین باب جریان فتح باشان و از بین بردن خانواده او(اردعی‌شاه باشان) متذکر می‌شود(21:35).[10]

در باب 22 ماجرای بلعام را می‌گوید بلعام پیامبری بود که به اذعان کتاب مقدس سمبل و نشانه کسانی است که اراده خدا را می‌داند اما برای به دست آوردن دنیا پشت به آن می‌کند. کتاب مقدس می‌گوید: نقشه بلعام در کشیده شدن بنی‌اسرائیل به زنا و پرستش بعل بسیار موفقیت‌آمیز بود!(باب 25)[11] در باب 27، یوشع به جانشینی موسی‌(ع) انتخاب می‌شود.[12]  در باب 31 بار دیگر بنی‌اسرائیل خود را برای جنگ و نسل‌کشی دیگر آماده می‌کند.[13] در آیات 9 تا 10 نسل‌کشی و غارتگری این قوم آورده می‌شود.[14] به ادعای کتاب مقدس، موسی(ع) به این دستورات امر کرد: پس لاویان هر ذکوری از اطفال را بکشید و هر زنی را که مرد شناخته، با او همبستر باشد بکشید و از زنان هر دختری را که مرد را نشناخته و با او همبستر نشده برای خود زنده نگاه دارید(31: 17-18).[15]

کتاب اعداد با ثبت سهمیه‌بندی و تخصیص زمین‌های ماورای اردن در میان قبایل رئوبین، جاد و نیمی از قبیله منسی‌(باب 32) به پایان خود نزدیک می‌شود و در اعداد 33 مراحل سفر و توقف‌های اسرائیل در بیابان بازگو شده است. مرزهای پیشنهادی قبایل برای زمانی که آنها کنعان را تصاحب کنند در اعداد 34 مذکور است. به اختصاص شهرهایی برای لاویان در اعداد 35 اشاره شده و سپس اختصاص شش شهر به عنوان پناهگاه و ملجاء برای شخص خاطی در قتل غیرعمدی در اعداد(6:35) مذکور است.

مشکل ویژه این کتاب

به اذعان دایرةالمعارف کتاب مقدس، تعداد زیاد مردان جنگی که به لشکریان بنی‌‌اسرائیل نسبت داده شده، بسیاری از دانشمندان جدید کتاب مقدس را متحیر ساخته است.[16] این تعداد برای دفاع نظامی از جمعیتی متجاوز از دو میلیون جمع‌آوری شده بود. به نظر می‌رسد که تعداد این جمعیت با توجه به زمان استقرار قوم، سالهای سرگردانی و در مقایسه با جمعیت کنعان بی‌نهایت زیاد است. چند احتمال برای رفع این مشکل مطرح شده است. بعضی معتقدند که این ارقام در حین انتقال به نسل‌های بعدی دستخوش تغییر و اشتباه شده است.[17]