فلسفه قربانی

پرسش و پاسخ

پرسش: روز عيد قربان چرا از اعياد برجسته مسلمانان به حساب مي آيد، و فلسفه قرباني کردن در اين روز چيست؟

عيدقربان، روز ثبوت و اثبات و عشق و تسليم است. روزي است که انسان در برابر معشوق، هيچ بودن همه چيز را مي پذيرد، خود و همه چيز را فداي او مي کند، و «تعبد» را که نتيجه معرفت، عرفان، شهود و ديدن يار است، به معرض ديد مي گذارد. امروز بايد به گونه اي عمل کنيم و به نوعي از آزمايش ها و امتحان ها بدر آييم که ابراهيم وار و اسماعيل وار عشق و تسليم را به نمايش بگذاريم. امروز بايد معلوم شود که عشق و ايمان ما در چه مرتبه اي، و آرزوي وصل ما در چه حدي است و تا چه اندازه اي به تعبد و تسليم دست يافته ايم. ابراهيم(ع) هنگامي که از آزمايش هاي پي در پي کامياب گرديد، به مقام امامت نايل شد. هنگامي که در منا در قربانگاه يار، قرباني خويش را حاضر کرد و سراپا تسليم محض و سرشار از عشق و تعبد شد، دل از غير دوست برداشت و محو جمال و ديدار يار شد، در اينجا که با عشق، ايثار و تسليم، ذبيح خود، اسماعيل را فدا مي کرد.

از جانب معبود، ندا آمد که هان اي ابراهيم! به خوبي امتحان دادي و اکنون فديه اي که برايت فرستاده ايم قرباني کن که بيش از اين از تو نمي خواستيم. آري امروز ما مسلمانان با رفتن به قربانگاه و قرباني کردن اين سنت ابراهيم خليل(ع) را تجديد مي کنيم و نيز معرفت، عشق، تسليم و تعبد را به مرحله عمل و آزمون مي گذاريم.

سر بريدن «انانيت ها»

امروز با سر بريدن قرباني، تمام «انانيت ها» و هواها را سر مي بريم، و از هر آنچه غيرخداست مي بريم و چشم اميد و طمع از غير او مي بنديم. امام سجاد(ع) به شبلي فرمود: هنگامي که قرباني خويش را ذبح مي کردي، آيا بدين نکته آگاه بودي که گلوي طمع را می‌بري؟ و آيا به اين حقيقت توجه داشتي که به ابراهيم خليل(ع) اقتدا کرده و فرزند عزيزت را به قربانگاه دوست آورده اي تا فداي معشوق کني؟ شبلي گفت: نه توجه نداشتم. حضرت فرمود: پس قرباني نکردي(مستدرک الوسائل، ج 10، ص171) امام صادق(ع) در پاسخ پرسشي در مورد فلسفه قرباني فرمودند: با اولين قطره اي که از خون قرباني بر زمين مي چکد، صاحب آن قرباني آمرزيده مي شود، و اين بدان جهت است که معلوم شود که چه کسي بدون چون و چرا و از سرعشق و تسليم اطاعت خدا را مي کند.

خدا فرموده است: از گوشت و خون قرباني به خدا نمي رسد، بلکه آنچه به حساب خدا درمي آيد، تقواي شماست. بنگر که چگونه قرباني هابيل پذيرفته و از آن قابيل مردود شد؟ (وسايل الشيعه، ج14، ص 207) بنابراين عيدقربان عيدي است که بايد تسليم بودن و انقياد کامل را در برابر مولا به منصه ظهور رساند، و در اين رستاخيز عظيم، که عيد بزرگ مسلمانان است، به شکرانه توفيق در انجام مناسک حج و پيروزي در مصاف با شيطان، آخرين ذرات باقي مانده از تعلقات غير خدايي را در قربانگاه ذبح کنيم و اين روز بزرگ را جشن بگيريم.

روزنامه كيهان، شماره 21711 به تاريخ 9/6/96، صفحه 6 (معارف)