معيار در تعيين موضوعات احكام تشخيص خود مكلّف است. [1]
پرسش: گوش دادن به نوارهايى كه وزارت ارشاد اسلامى و يا مؤسسات اسلامى ديگر مجاز اعلام كرده اند چه حكمى دارد؟
پاسخ: جواز گوش دادن به نوارها منوط به تشخيص خود مكلف است و تجويز آن توسط وزارت ارشاد اسلامى يا هر مؤسسه ديگرى به تنهايى دليل شرعى براى مباح بودن آن نيست. [2]
پرسش: ملاك اسراف و تجمل گرايى چيست؟
پاسخ: هر گونه هزينه اى كه زائد بر نيازهاى مشروع انسان باشد نوعى اسراف و تجمل گرايى است. [3]
پرسش: آيا نهى از منكر به راننده هايى كه ساز و آواز گوش مى كنند واجب است؟
پاسخ: اگر مفسده اى مترتب نشود به قدر امكان نهى از منكر لازم است حتى الامكان با وسايل ديگرى كه توأم با معصيت نشود مسافرت كنيد. [4]
پرسش: اگر شخصى در اتومبيلى سوار شده كه نوار موسيقى حرام گذاشته اند و بداند نهى از منكر سودى ندارد وظيفه اش چيست؟
پاسخ: نهى از منكر با شرايط خاص لازم است نه با نبودن آن شرايط. [5]
پرسش: ضوابط و ملاكهاى شرعى معروف و منكر با توجه به مقتضيات زمان و مكان چيست؟
پاسخ: منكر و معروف بر دو قسم است:
1. معروف و منكر شرعى كه به آنها واجب و مستحب و حرام و مكروه گفته مى شود. اين گونه معروفات و منكرات را از شرع بايد گرفت و تبيين آنها مربوط به كارشناسان، فقيهان و علماى دين است.
2. قسم ديگر از معروف و منكر عرفى است كه آنرا آداب و رسوم اجتماعى مى نامند و اين گونه معروفها و منكرها را از عرف بايد گرفت نظير نوع پوشيدن لباس و نشستن در مجالس و غذا خوردن و.... امام خمينى(ره) [6] مى فرمايد: هر چه كه واجب باشد عقلاً يا شرعاً امر به آن واجب است و هر چه كه زشت باشد عقلاً يا شرعاً نهى از آن واجب و آنچه مستحب باشد امر به آن مستحب و آنچه مكروه باشد نهى از آن مستحب است.
لباس شهرت لباسى است كه پوشيدن آن براى شخص به خاطر رنگ
و كيفيت دوخت و علل ديگر مناسب نيست بطوريكه اگر شخص آنرا در برابر مردم بپوشد انگشت نما مى شود [7]
پرسش: آيا قطع رحم و يا صله رحم كه در اسلام بر آن تأكيد شده است معيار مشخصى دارد و آيا محدوده آن از نظر نصوص و روايات بيان شده است؟
پاسخ: منظور داشتن ارتباط و پيوند با آنها در حدّ متعارف و معمول است. البته هر قدر خويشاوندى نزديكتر باشد رابطه بايد بيشتر باشد. [8]
نگاه كردن به هر چيزى يا هر كسى به قصد لذت و يا با خوف به فساد افتادن حرام است (باستثناء همسر) اگر چه نگاه به محرم باشد خواه نگاه به زن باشد يا به مرد، به حيوان باشد يا جماد، به عكس باشد يا فيلم، مجسمه باشد يا هر چيز ديگر، حتى نگاه كردن به بدن خود در آينه و يا هر جاى ديگر به قصد شهوت رانى حرام است. [9]
پرسش: اگر انسان همانطور كه از ديدن باغ و گلستان لذت مى برد، از نگاه كردن به چهره زن لذت ببرد، آيا اين كار حرام است و مصداق قصد لذت به حساب مى آيد؟
پاسخ: اين گونه نگاه ها چون جنبه لذت جنسى دارد جايز نيست. [10]
ملاك اعسار [11] در بحث قرض و بدهى عدم تمكن مالى و نداشتن قدرت بر كسب مناسب شأن است. [12]
[1] . اجوبة الاستفتائات، ج 2، ص 16 س 32 .
[2] . همان، ص 19، س 42.
[3] . استفتائات جديد مكارم، ج 1، ص 535.
[4] . جامع المسائل فاضل، ج 1، ص 933.
[5] . جامع المسائل فاضل، ج 1، س 947.
[6] . تحرير الوسيله، ج 1، ص 444، م 1.
[7] . اجوبة الاستفتائات، ج 2، س 275.
[8] . استفتائات مكارم، ج 1، ص 512، س 1675.
[9] . احكام روابط زن و مرد، مسعود معصومى، ص 36; توضيح المسائل امام، مسائل متفرقه، ص 28.
[10] . استفتائات مكارم، ج 1، س 799; صراط النجاة، تبريزى، ج 5، س 1274.
[11] . بقره / 280.
[12] . جامع المسائل فاضل، ج 1، ص 327، س 1192.